UTRECHT, 20 februari 2020 – Onderzoeksbureau I&O Research voerde in opdracht van het Interstedelijk Studenten Overleg een onderzoek uit naar de financiële bijdrage van ouders aan hun studerende kinderen. Voorzitter van het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) Kees Gillesse: “Wat blijkt is dat studenten met ouders met middeninkomens het meest de dupe zijn van het leenstelsel. Dat komt doordat de aanvullende beurs te smal en te laag is. In een nieuw systeem van studiefinanciering is verbreden én verhogen van de aanvullende beurs daarom het absolute minimum.”
Aanleiding
Het rapport wordt gepubliceerd op een interessant moment. In september vorig jaar namen de PvdA en GroenLinks, twee van de architecten bij de invoering, afstand van het leenstelsel. In de aanloop naar de verkiezingen bezinnen de meeste politieke partijen zich op een alternatief. Voorzitter Kees Gillesse: “We vinden het belangrijk dat het debat wordt gevoerd op basis van feiten. Met dit onderzoek willen we de politiek op weg helpen om een goede afweging te maken.”
Context
De politieke discussie ontstond niet uit het niets. Een brede jongerencoalitie, Coalitie Y, bracht een beweging op gang met duizenden jongeren, tientallen jongerenorganisaties en acht politieke partijen die zich allemaal uitspraken tegen het leenstelsel. Ook bleek uit het SER–advies ”Hoge verwachtingen: kansen en belemmeringen voor jongeren in 2019” dat zich een steeds duidelijkere maatschappelijke scheidslijn aftekent tussen jongeren met meer en minder kansen. Kees Gillesse: “Een alternatief voor het huidige leenstelsel is niet alleen een zaak voor de studenten van nu, maar voor elke jongere, van deze en komende generaties.”
Onderzoek I&O Research
Het onderzoek van I&O geeft inzicht in de hoogte van de gemiddelde ouderbijdrage aan studenten van ouders uit verschillende inkomensgroepen. Studenten met minder draagkrachtige ouders hebben daarnaast recht op een aanvullende beurs, waarvan de hoogte afhankelijk is van het inkomen van hun ouders. Het Interstedelijk Studenten Overleg combineerde deze cijfers en kwam tot de conclusie dat niet alle verschillende inkomensgroepen dezelfde financiële ondersteuning krijgen en daardoor substantieel meer moeten lenen.
Verbreding
Het gaat hierin met name om de groep studenten van wie de ouders gezamenlijk tussen de 49.000 en 69.000 euro verdienen. Zij ontvangen per jaar ruim 700 tot 1.200 euro minder aan ouderbijdrage en aanvullende beurs dan hun medestudenten met minder draagkrachtige ouders. Daarnaast blijkt dat 8% van de ouders uit deze groep helemaal niet bijdraagt aan hun kinderen. Kees Gillesse: “Deze groep studenten met ouders met middeninkomens wordt het hardst geraakt. Deze studenten ontvangen in totaal gemiddeld minder en een significant deel ontvangt helemaal geen ouderbijdrage. Aangezien een nominale studie vier jaar duurt, lopen die bedragen flink op.”
Verhoging
Ook blijkt uit de cijfers dat studenten met ouders die jaarlijks gezamenlijk meer dan 100.000 euro verdienen gemiddeld substantieel meer financiële ondersteuning ontvangen dan de rest. Dit zorgt ervoor dat deze studenten met een lagere studieschuld aan de rest van hun leven beginnen. Kees Gillesse: “Studenten met ouders die gezamenlijk meer dan een ton verdienen ontvangen per jaar ruim 1.000 euro meer dan studenten met ouders uit de andere inkomensgroepen. In vergelijking met de groep van wie de ouders tussen de 49.000 en 69.000 euro verdienen is dit verschil zelfs ruim 2.000 euro. Op een gemiddelde studieduur scheelt dit al snel meerdere duizenden euro’s in uiteindelijke studieschuld.”
Is een basisbeurs nog nodig?
Dit werpt de vraag op of een basisbeurs dan nog nodig is. Kees Gillesse: “Voor ons is een onafhankelijke financiële positie van studenten heel belangrijk. In het huidige systeem zijn studenten sterk afhankelijk van de bijdrage van hun ouders, in het bijzonder de studenten die niet in aanmerking komen voor een aanvullende beurs. Het huidige systeem is namelijk gebaseerd op de aanname dat ouders die het zich kunnen veroorloven ook daadwerkelijk financieel bijdragen. Als ze dat niet doen dan ben je de sjaak.”
Hypotheek
Daarnaast wijst het ISO op de gevolgen van hoge schulden. Uit eerder onderzoek van de organisatie blijkt dat ondanks de nieuwe afbetalingsregeling, de studieschuld stevig drukt op de mogelijkheid om een hypotheek te krijgen. Kees Gillesse: “De gemiddelde studieschuld onder het systeem van een basisbeurs was lager. In een nieuw systeem moeten we hier een oplossing voor vinden.”
Onder andere de Volkskrant, NRC , Nu.nl en Metro schreven er vandaag over.
Lees hier het onderzoek van I&O Research.
Lees hier de toelichting van het ISO.