Het vandaag gepubliceerde onderzoek van PwC Strategy&, dat is uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van Onderwijs, bevestigt dat er grote tekorten zijn in de bekostiging van het hoger onderwijs. Het Interstedelijk Studentenoverleg (ISO) en de Landelijke Studentenvakbond (LSVb) onderschrijven de noodzaak voor grootschalige investeringen in het hoger onderwijs om de vooruitgang van onze kenniseconomie te blijven garanderen. ISO-voorzitter Dahran Çoban: “Bij de formatie na de verkiezingen in maart staan politici voor een keuze: gaan we investeren in de kenniseconomie of laten we studenten in de kou staan? De recent aangekondigde investeringen uit het Nationaal Programma Onderwijs zijn er om de gevolgen van de corona crisis op te vangen en geen oplossing voor de structurele tekorten waarmee het hoger onderwijs te kampen heeft, daar moeten we structureel voor investeren.”.
Vooral bij het wetenschappelijk onderwijs en onderzoek staat het water aan de lippen. Dit blijkt ook uit de 1,1 miljard euro die geïnvesteerd dient te worden volgens berekeningen van PwC Strategy&. Het ISO en de LSVb zijn blij dat het onderzoek beaamt dat een eenmalige investering onvoldoende is. Het aantal studenten per docent groeit, ook in het hoger onderwijs zijn kleinere klassen noodzakelijk om kwaliteit te blijven garanderen. LSVb-voorzitter Lyle Muns: “Docenten bezwijken onder de torenhoge werkdruk. Universitaire studenten krijgen daardoor momenteel te weinig begeleiding en daarnaast worden ze behandeld als consumenten in een diplomafabriek.’’ Bovendien zijn er investeringen nodig om de achterstanden in huisvesting, faciliteiten en ondersteunend personeel in te halen. De basisbeursmiljoenen zijn met deze achterstanden een druppel op een gloeiende plaat. ISO-Voorzitter Dahran Çoban: Hoewel de kwaliteitsmiddelen ingezet moeten worden voor kwaliteitsverbetering, constateren wij dat dit met de huidige totale bekostiging niet mogelijk is op de universiteiten. Er is nu geen sprake van extra investering om de basis te verbeteren: de middelen worden gebruikt om bestaande gaten te dichten.’’
Ook de hogescholen hebben te kampen met structurele problemen. Zo is er een tekort van 330 miljoen voor praktijkgericht onderzoek en het terugdringen van de hoge uitval in het hbo. Uit het rapport blijkt dat 21% van de studenten uitstroomt zonder diploma. Ook hier hebben de studenten te maken met te weinig begeleiding wat de kans op uitval alleen maar vergroot. Muns: ‘’Iedere student heeft recht op een zachte landing en de begeleiding die ze nodig hebben. De grote uitval bij hogescholen moet stoppen en er moet ruimte zijn voor studenten om te wennen aan hun opleiding. Dat betekent ook extra middelen voor de hogescholen om die ondersteuning te kunnen bieden.’’
Twee jaar geleden publiceerde een commissie onder leiding van Martin van Rijn een rapport met de titel ”wissels om”. Daarin werd gepleit voor het verschuiven van geld om de bekostigingsproblemen in het hoger onderwijs het hoofd te bieden. De studentenorganisaties onderschrijven de behoefte aan stabiele en voorspelbare bekostiging, zoals ook in het aanvullende onderzoek van Berenschot naar de vast-variabele verhouding te lezen is. Çoban: “Studenten mogen niet weer de dupe worden van achterlopende bekostiging. In de afgelopen jaren hebben we te vaak overvolle collegezalen gezien door snelle groei van studentenaantallen”. Het onderzoek van PwC Strategy& becijfert daarbij dat niet verplaatsing van middelen, maar aanvullende investeringen vanuit het rijk de enige manier zijn om vast te blijven houden aan de ambities die door de overheid, samen met onderwijsinstellingen en onderwijsorganisaties, gesteld zijn. Muns: “Dit onderzoek maakt onvermijdelijk dat in het volgende regeerakkoord geïnvesteerd gaat worden in het hoger onderwijs. Alleen met zulk daadkrachtig beleid kunnen we voor studenten en de maatschappij de kwaliteit van het hoger onderwijs garanderen.’’
