Stages zijn voor veel studenten een belangrijk, of zelfs verplicht onderdeel van hun opleiding, maar er blijft werk aan de winkel om de positie van stagiairs te verbeteren. Dat blijkt uit het onderzoek van onderzoeksbureau ResearchNed in opdracht van het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO). Hoewel het merendeel van de studenten positief is over het leerzame karakter van stages, toont het onderzoek aan dat er problemen bestaan omtrent stagemisbruik, -vergoedingen en -begeleiding. Zo heeft één op de vier studenten te maken met stagemisbruik: je wordt als stagiair ingezet als ‘normale’ werknemer, waar vervolgens geen eerlijke vergoeding tegenover staat. Daarbovenop blijkt dat bijna de helft van de ondervraagde studenten geen stagevergoeding krijgt. ISO-voorzitter Lisanne de Roos: “Een stage is je allereerste ervaring op de arbeidsmarkt. Daar hoort de persoonlijke groei van de student centraal te staan, en niet het gewin voor de werkgever. Toch zien we dat stagiairs te vaak worden ingezet als goedkope arbeidskracht”. De studentenorganisatie komt met een vijfpuntenplan om stageproblematiek tegen te gaan.
Het onderzoek van ResearchNed bestond uit een vragenlijst die in maart en april van dit jaar door ruim 4900 studenten werd ingevuld. Uit het onderzoek blijkt dat studenten hun stage ervaren als een leerzaam en vaak essentieel onderdeel van hun opleiding. Tegelijkertijd geeft ruim een kwart van de studenten aan dat zij voor hun gevoel werden ingezet als een ‘normale’ werknemer zonder eerlijke vergoeding. Het is dan ook niet verwonderlijk dat voor 19% van de respondenten geldt dat zij als stagiair te veel verantwoordelijkheden kregen. De Roos: “Een stage mag best uitdagend zijn, maar het kan niet zo zijn dat je als stagiair wordt opgezadeld met een gigantische waslijst aan taken en verantwoordelijkheden. Het hebben van te veel verantwoordelijkheden kan de stap naar de arbeidsmarkt vergroten terwijl we juist op dit moment extra arbeidskrachten nodig hebben”.
“Ik denk dat het belangrijk is voor studenten dat zij voorafgaand aan hun stage bewust zijn van hun eigen waarde: stagiaires zijn geen ‘goedkope/gratis werknemers’ en scholen en studenten zelf zouden veel harder op moeten komen om dit te voorkomen” – citaat respondent
Uit het onderzoek komt ook naar voren dat bijna de helft van de studenten geen stagevergoeding krijgt. In de sectoren waar het meest stage wordt gelopen, de sectoren onderwijs en gezondheidszorg, ontvangen studenten het minst vaak een stagevergoeding. Het ISO denkt dat dit komt omdat er vaak niets staat opgenomen in de cao, waardoor stagairs zijn aangewezen op de welwillendheid van een werkgever. De Roos: “Een fulltime stage is vaak niet of nauwelijks te combineren met een bijbaan. Studenten verkeren in financieel zwaar weer als de inkomsten van hun bijbaan noodgedwongen wegvallen en er geen vergoeding voor in de plaatst komt”. Onder de studenten die wél een vergoeding ontvingen, is er veel variatie in de hoogte van het bedrag te zien.
“Als verloskundige i.o. krijg je geen stagevergoeding, daarnaast word je geplaatst in heel Nederland. Dit maakt dat je zelf tijdelijke woonruimte moet zoeken en dat naast je bestaande kamer moet betalen (dubbele woonlasten). Verder wordt een rijbewijs en auto als verplichting gesteld. Dit alles maakt stage erg duur voor studenten” – citaat respondent
De meeste studenten zijn positief over de begeleiding vanuit de werkgever en de opleiding. Zo’n 88% van de respondenten ervaart de stage als leerzaam en vindt de begeleiding van goede kwaliteit. Hoewel de kwaliteit van de begeleiding goed is, is voor 36% van de studenten die verplicht stagelopen de begeleiding vanuit de opleiding matig. Het gaat hier met name om hulp van de opleiding bij de voorbereiding op een stage. Denk hierbij aan het vinden van een stageplaats; 27% van de studenten heeft hier moeite mee.
5-puntenplan tegen stageproblematiek
Het ISO komt met een vijfpuntenplan om stageproblematiek tegen te gaan:
- Pak stagemisbruik aan: studenten moeten laagdrempelig (vermoedens van) stagemisbruik kunnen bespreken met hun instelling. Het ISO pleit voor een nauwere samenwerking tussen instelling, werkgever en student.
- Verplicht stagevergoeding: het geven van een passende stagevergoeding wordt verplicht. Sectoren maken hier gezamenlijk afspraken over en nemen dit op in hun CAO.
- Maak rechten duidelijk: instellingen en werkgevers dienen studenten duidelijk te informeren over de rechten en plichten van stagiairs. Om de positie van stagiairs te versterken, wordt de ondertekening van een stageovereenkomst tussen instelling, werkgever en student verplicht.
- Investeer in begeleiding: stagiairs moeten meer begeleiding van hun opleiding krijgen. Vooral de begeleiding bij het vinden van en de voorbereiding op een stage schiet te kort.
- Weet wat er speelt: er is geen zicht op stages in het hoger onderwijs. Het ISO pleit voor een doorlopende monitor naar het aanbod, de kwaliteit en de begeleiding van stages.
