Vandaag debatteert de Tweede Kamer over de internationalisering van het hoger onderwijs. Internationalisering van het onderwijs is volgens het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) van grote meerwaarde. De komst van internationale studenten zorgt voor een diverse studentenpopulatie en biedt studenten de kans om van andere culturen te leren. Tegelijkertijd merkt het ISO dat de hoge toestroom van internationale studenten de kwaliteit en toegankelijkheid van het onderwijs onder druk zet. Aankomend ISO voorzitter Demi Janssen: “Opleidingen kunnen niet meer alle studenten een plek garanderen, tentamenzalen zitten vol en de werkdruk van docenten loopt op. We moeten weer grip krijgen op de internationalisering van het onderwijs: de kansen benutten, maar ook de kwaliteit en toegankelijkheid waarborgen. Het is tijd om gezonde maatregelen te nemen.”
Centrale regievoering
In zijn brief aan de kamer stelt minister Dijkgraaf een aantal maatregelen voor om de instroom van internationale studenten te beheersen. Het instellen van een centraal regieorgaan is daar één van. Dit orgaan moet ervoor zorgen dat er op nationaal niveau regie wordt gevoerd op internationalisering van het onderwijs en de uitvoering van maatregelen. Nu ligt deze regie bij de instellingen zelf. Uit de explosieve en onevenredige groei van internationale studenten blijkt de noodzaak voor centrale regie en samenwerking. Waar universiteiten in de Randstad overlopen, roepen onder meer Zeeland, Twente en Limburg om internationale studenten. Ook hogescholen hebben juist behoefte aan extra internationaal talent. Grip krijgen op landelijk niveau helpt bij het vinden van een juiste balans. Het ISO zet wel haar vraagtekens bij de uitvoering van dit centraal regieorgaan. Zo is het nog niet helemaal duidelijk wat het mandaat van dit orgaan zal zijn, of er sancties kunnen worden opgelegd en hoe de minister precies kan ingrijpen. Janssen: “Het is belangrijk dat hier duidelijkheid over komt. Samenwerking en heldere afspraken zijn immers de sleutel tot evenwichtige internationalisering van het onderwijs.”
Capaciteitsfixus
Andere voorgestelde maatregelen zijn twee verschillende soorten capaciteitsfixi: een capaciteitsfixus op anderstalige trajecten en een noodcapaciteitsfixus. Onderwijs moet toegankelijk blijven en daarom is het ISO in de basis tegenstander van capaciteitsfixi. Wel erkent ze de noodzaak hiervan om grip te krijgen op de grote toestroom van internationale studenten. Een capaciteitsfixus op anderstalige opleidingen kan de toegankelijkheid voor Nederlandse studenten waarborgen, terwijl de toestroom van internationale studenten wordt beheerst. “Het is echter niet de bedoeling dat een capaciteitsfixus op anderstalige trajecten gebruikt gaat worden voor andere doeleinden, zoals het exclusiever maken van een anderstalig traject. Een juiste onderbouwing voor het instellen van een fixus en het betrekken van de medezeggenschap is essentieel,” aldus Janssen. Een noodcapaciteitsfixus geeft instellingen de mogelijkheid om bij explosieve groei tijdelijk een rem te plaatsen op de instroom van niet-EER studenten. Janssen: “Deze maatregel mag alleen in uitzonderlijke gevallen worden ingezet en moet van tijdelijke aard zijn, in echte noodsituaties dus. Instellingen dienen te verantwoorden waarom deze noodoplossing nodig is en hoe ze op korte termijn de situatie gaan aanpakken.”
Evenwicht realiseren
Internationalisering van het onderwijs is waardevol, maar dient wel in goede banen geleid te worden. Zo hebben regio’s die juist behoefte hebben aan internationaal talent er baat bij als internationale studenten er na hun studie blijven werken. Hiervoor is meer binding met Nederland nodig. Het ISO hecht daarom waarde aan het verplicht stellen van een Nederlands component in het curriculum. Bijvoorbeeld het toegankelijk maken van Nederlandse taalcursussen. Janssen: “Om de volledige potentie van internationalisering in het onderwijs te benutten en recht te doen aan de verschillen tussen regio’s, sectoren en instellingen roept het ISO op tot evenwichtige internationalisering. Het is nu aan Den Haag en het onderwijsveld om dit evenwicht te realiseren.”
