Op woensdag 6 september verklaarde de vaste commissie Onderwijs, Cultuur en Wetenschap het bindend studieadvies (BSA) controversieel. Een slechte ontwikkeling, vinden studenten belangenorganisaties het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) en de Landelijke Studenten Vakbond (LSVb). Eerder dit jaar stelde demissionair minister Dijkgraaf voor om het BSA te verlagen naar 30 studiepunten in het eerste jaar om studenten meer ademruimte te geven. Dit is broodnodig, want het staat er slecht voor met het mentale welzijn van studenten. Zo laat onderzoek van het Trimbos-instituut zien dat meer dan de helft van de studenten prestatiedruk ervaart. Eén van de factoren? Het BSA. En nee, de versoepeling van het BSA zal niet op magistrale wijze alle bestaande prestatiedruk wegnemen. Dat is ook niet het doel van het wetsvoorstel, maar het is wel een belangrijke stap richting het creëren van een gezond studieklimaat. Het ISO en de LSVb roepen daarom politieke partijen op om de controversieel verklaring te heroverwegen en de plannen alsnog voort te zetten.
Het bindend studieadvies gaat over het minimumaantal studiepunten dat studenten moeten behalen in het eerste studiejaar om de studie te mogen voortzetten. Het oorspronkelijke doel hiervan was om studenten te helpen bij het vinden van een opleiding die bij hen past. De praktijk wijst echter anders uit: sommige onderwijsinstellingen hanteren zo’n hoog BSA dat je voor slechts één of geen enkel vak een onvoldoende mag halen in je eerste jaar. Fouten maken wordt zo nauwelijks getolereerd, waardoor het BSA wordt gebruikt als selectiemiddel om de best presterende studenten te houden. Het is niets voor niets dat het Trimbos onderzoek luidde dat veel studenten overspoeld worden door “hoge eisen, verwachtingen en verantwoordelijkheden”. Daarnaast laat onderzoek van de Radboud Universiteit onder eigen studenten zien dat het BSA etnische minderheden, studenten met een ondersteuningsbehoefte en internationale studenten onevenredig hard raakt.1 Het BSA geeft studenten die geen voorsprong hebben nauwelijks de kans om een stabiele basis op te bouwen, waardoor deze studenten hun studie mogelijk moeten stopzetten na het eerste jaar. Wat blijkt? Talent gaat onbedoeld verloren.
In plaats daarvan moeten studenten de kans krijgen om de gemiste punten uit het eerste jaar alsnog te kunnen halen in het tweede jaar. Zo kunnen ze wennen aan hun nieuwe studieleven én kunnen zij laten zien dat ze bij een opleiding passen. Goede begeleiding en ondersteuning is hierbij essentieel. Het BSA wordt vaak beschouwd als een noodzakelijke stok achter de deur, omdat ‘studenten levensgenieters zijn die eindeloos willen studeren en prioriteit geven aan feesten en bier’. Het is bijzonder dat dit beeld stand blijft houden, ondanks dat cijfers keer op keer laten zien dat de druk op studenten ongekend hoog is. Zo snel mogelijk studeren is helaas dus al de onbewuste norm. Heb daarom vertrouwen dat studenten zelf tot de conclusie kunnen komen niet op de goede plek te zitten. Een aantal hogescholen bewijzen dit ook: het versoepelen of afschaffen van het BSA leidde tot een beter propedeuserendement, waardoor talent niet meer onbedoeld verloren ging.2 Versoepeling van het BSA is geen toekomstmuziek; het is een wenselijke én broodnodige verandering die niet lang op zich kan wachten.
Lotte Jansen – Bestuurslid Interstedelijk Studenten Overleg
Julia van Der Haring – Bestuurslid Landelijke Studenten Vakbond
