Vandaag publiceren het Trimbos-Instituut en het RIVM de tweejaarlijkse Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik die het studentenwelzijn in het hbo en wo in kaart brengt. Dat het niet goed gaat met het studentenwelzijn was al langer duidelijk, maar deze monitor brengt de schrijnende situatie wederom aan het licht. Zo ervaart bijna de helft van de studenten (44%) depressie- of angstklachten en geeft één op de vier studenten aan ten minste af en toe levensmoe te zijn. Voorzitter van het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) Demi Janssen: “Dit onderzoek luidt wederom de noodklok over de mentale gezondheid van studenten. Te veel studenten kampen nog met ernstige mentale klachten, terwijl lekker in je vel zitten de basis is om te kunnen studeren en jezelf te ontwikkelen. Het is noodzakelijk dat er nu echt naar deze noodkreet van studenten geluisterd wordt.”
Het ISO ziet de mentale klachten van studenten al langer opstapelen. Studenten ervaren grote prestatiedruk (44%), voelen zich eenzaam (62%) en/of ervaren (heel) veel stress (56%). Positief is dat er een lichte verbetering te zien is ten opzichte van 2021. Toch zou het ISO liever grotere vooruitgang zien. Janssen: “Het is fijn om kleine stapjes van vooruitgang te zien, maar de situatie is zo schrijnend dat er veel grotere sprongen nodig zijn. Als een kwart van de studenten aan zelfdoding denkt en de ruime meerderheid zich eenzaam voelt, kunnen we het ons niet veroorloven om geen actie te ondernemen.”
De mentale klachten komen vaker voor bij studenten die (heel) veel slaapproblemen ervaren, die veel stress ervaren door maatschappelijke problemen of studenten met risicovol sociale media gebruik of gamegedrag. Studenten die veel sociale steun ervaren binnen hun eigen omgeving hebben daarentegen vaak een betere mentale gezondheid. Ook tijd voor ontspannende activiteiten of een betaalde bijbaan kan helpen om de mentale gezondheid te verbeteren. Janssen: “Er zijn talloze factoren die het studentenwelzijn beïnvloeden, zoals financiële zorgen, maatschappelijke stress of slaapproblematiek. Hierdoor ontstaat er een grote druk waar veel studenten onder gebukt gaan. Studenten verdienen meer tijd en ruimte voor ontspanning en activiteiten buiten hun studie, om zo de nodige ademruimte te creëren.”
Een belangrijke stap om studentenwelzijn te verbeteren ziet het ISO in het invoeren van een duidelijke wettelijke zorgplicht. Janssen: “Waar scholen een zorgplicht hebben voor hun leerlingen en bedrijven voor hun werknemers, is het nog onduidelijk wat de zorgplicht van hoger onderwijsinstellingen richting studenten is. Toch is het heel belangrijk dat universiteiten en hogescholen hun studenten proactief hulp aanbieden en hun verantwoordelijkheid nemen om het welzijn te verbeteren. Met een concrete wettelijke zorgplicht wordt het voor zowel studenten, als onderwijsinstellingen duidelijk op welke hulp studenten kunnen rekenen en waar deze verantwoordelijkheid ligt.”
